Het mysterieuze geflikker van sterren
Veel mensen die 's nachts naar de sterrenhemel kijken, merken het meteen op: sterren lijken te knipperen, terwijl planeten aan de hemel stabiel schijnen. Dit bijzondere fenomeen roept de vraag op waarom dit verschil bestaat. In dit artikel leggen we uit waarom sterren flikkeren en planeten dat meestal niet doen.
Wat veroorzaakt het knipperen van sterren?
Het knipperen van sterren, ook wel scintillatie genoemd, wordt veroorzaakt door de atmosfeer van de aarde. Terwijl het sterlicht door de verschillende lagen van de atmosfeer reist, wordt het gebroken en afgebogen door temperatuurschommelingen en luchtstromen. Deze verstoringen zorgen ervoor dat het licht lijkt te flikkeren wanneer het onze ogen bereikt. Omdat sterren enorm ver weg staan, zijn ze puntbronnen aan de hemel. Een kleine verandering in de atmosfeer heeft daarom een groot effect op hoe het licht eruitziet.
Waarom knipperen sterren alleen vanaf het aardoppervlak?
Als je vanuit de ruimte naar sterren zou kijken, bijvoorbeeld vanaf het internationale ruimtestation ISS, zou je helemaal geen knipperende sterren zien. Er is daar geen atmosfeer die het licht beïnvloedt. Het flikkeren is dus compleet afhankelijk van onze positie op aarde en de luchtlagen tussen ons en de sterren.
Waarom knipperen planeten niet (of minder)?
Planeten, hoewel ze ook ver weg staan, bevinden zich relatief dichtbij vergeleken met sterren. Hierdoor nemen ze aan de hemel een klein schijfje in plaats van een puntje in. Het licht dat van een planeet komt, kan daardoor meerdere atmosferische paden tegelijkertijd doorlopen. Deze kleine verschillen worden als het ware gemiddeld, waardoor het licht stabieler lijkt. Hierdoor knipperen planeten minder of soms zelfs helemaal niet. Alleen bij zeer onrustige atmosfeer kunnen ook planeten enigszins flikkeren, maar meestal blijven ze constant in helderheid.
Hoe kun je het verschil zelf zien?
Als je zelf wil ontdekken welk lichtpuntje een ster is en welk een planeet, kun je op een heldere nacht eens goed kijken. Sterren zullen flikkeren in kleur en intensiteit, terwijl planeten helderder lijken en een constante lichtintensiteit hebben. Vooral Venus en Jupiter vallen vaak meteen op door hun felle, stabiele licht. Met een simpele observatie kun je zo al verschil maken tussen een ster en een planeet.
Samenvatting: sterren flikkeren, planeten niet
Het knipperen van sterren komt dus door de atmosfeer van de aarde die het puntvormige licht verstoort. Planeten zijn dichtbij genoeg om stabiel licht uit te zenden dat minder beïnvloed wordt door deze atmosferische verstoringen. Door deze wetenschap kun je tijdens het sterrenkijken met het blote oog al een duidelijk onderscheid maken tussen een ster en een planeet.
